Alles gebeurt zomaar...

De Zondagbrief

Beste M.,

Nu weet ik het wel: de wereld verandert, Amerika is van onze vriend onze vijand geworden, Oekraïne wordt dagelijks vernederd, Zelensky zou eigenlijk weg moeten, Poetin wint op alle fronten, Europa tovert formules uit de hoge hoed (extra geld en innige samenwerking), maar het zijn geen toverformules en dus moeten we maar afwachten wat er gebeurt.

Gebeuren. Alles gebeurt, het gebeurt, maar ik gebeur niet, wij gebeuren ook niet en zij gebeuren evenmin. Het is zo’n werkwoord met een dwangbuis; je bent gebonden aan het juiste gebruik. Als er te veel zaken gebeuren, weet je dat vrijheid… niet gebeurt, en er gebeurt momenteel te veel.

Momenteel ben ik me aan het voorbereiden op een oorlog.

Ik heb daar ervaring mee ofschoon ik nog nooit een oorlog heb meegemaakt. Maar mijn ouders lieten ons op een dag plaatsnemen in de kast onderaan de trap. Daar waren enkele schappen gevuld met blikken nasi goreng van het merk ‘Suzy Wan.’ En twee militaire jerrycans met water. En ja, we pasten allemaal in de kast, behalve… de hond.

Arme Nikki.

Daar zat hij keurig voor de kast. Hij begreep niet wat we daar deden, maar dacht: zitten is meestal goed als ik op de baas wacht, dus laat ik nu ook maar lekker op mijn kont plaatsnemen.

“Pap, wat doen met Nikki als de atoombom valt?’’

Hij gaf geen antwoord.

“Moet hij ook niet in de kast, pap?’’

Geen antwoord.

“En als hij moet pissen en kakken, wat doen we dan, pap?’’

Het hoofd werd afgewend, de tranen gedept, de deur van de kast ging open en met de van blijdschap kwispelende hond omdat hij de hele familie zag, ging mijn vader in het Vondelpark zijn schuldgevoel eruit wandelen.

Ik hoef me nu niet voor te bereiden op een atoomoorlog, maar op een ‘hybride’ oorlog. De Rus of de Chinees of de Amerikaan kan met één druk op de knop onze energievoorzieningen en ons water afsluiten. En men denkt dat dit binnen 72 uur kan worden opgelost. Ik durf het bijna niet te zeggen: maar dat valt me mee. Water om de plee door te spoelen haal ik uit de gracht. En om te drinken heb je aan twaalf halve liters genoeg. Misschien heb ik ook wat flessen Spa en wat cola. En als de elektriciteit is uitgevallen, vind ook dat niet erg. Ik heb kaarsen en ledlampjes. Ik heb geen radio. Ik doe het raam open en vraag het wel aan de buren. De buren doen dat ook bij mij. “Is er nog wat gebeurd?’’ “Eigenlijk niks,’’ zeg ik al jaren.

Al jaren heb ik het idee dat we in een te decadente tijd leven. Een beetje decadent is goed, maar dat ‘te’ ervoor betekent dat men het verval nog wat extra wil accentueren. Daarnet liep ik over de Vijzelgracht. De jongens stelden zich aan en deden hun pauwdans, de meisjes leken bloedgeil, maar toch gaat men minder met elkaar naar bed. Wonderlijk. Wat is er met ze aan de hand? Ze dronken cocktails en dure wijn, en ik dacht: daar kan wat af, dat kan minder, er is te veel geld, terwijl ik zelf vroeger toch last had van een alcoholprobleem en desnoods drank stal om mijn verslaving te bevredigen. Verder ben ik door die te decadente jeugd onmiddellijk voor een maatschappelijke dienstplicht. Na je middelbare school kiezen: of een jaar militair worden of in de zorg gaan werken. Waarom zijn ouderen conservatief? Omdat ze zich schuldig voelen over hun eigen jeugd. Wat ze hebben gedaan, was mis gedaan. Ze proberen het in de jaren die ze nog resten hier en daar nog wat recht te zetten.

Ik was gisteren nog even bij m’n kleinkinderen en kreeg van de ouders te horen dat ik niet mocht praten over oorlog, want dan zouden de kinderen ‘slecht slapen.’

“Wat denk je van mij

met mijn ouders? Die spraken elke dag over oorlog en angst voor de Russen. Een atoomoorlog lag altijd onder m’n bed, een concentratiekamp bevond zich in het Vondelpark en elke buurman was mogelijk een spion.’’

“Ik wil dus voorkomen dat ze worden als hun grootvader,’’ hoorde ik.

Verder moest ik deze week weer eens naar een begrafenis van een vriend, maar ik ben niet gegaan. Ik heb een briefje aan de weduwe geschreven met de smoes dat ik ziek was. Mensen van mijn leeftijd zijn chronisch ziek dus ik loog niet. Maar ik kan begrafenissen psychisch nauwelijks meer aan. Vroeger was ik bang voor de dood, tegenwoordig ben ik bang dat ik niet meer bang ben voor de dood. Strenge maatschappelijke betrokkenheid is een ouderdomskwaal. Je wil dat het ‘anders’ gaat, dat de zaken ‘beter geregeld’ worden en dat moet snel. Niet alleen heb jij er anders niets aan, maar anders gebeurt het niet. Iedereen wil uitstellen, vooral als je jong bent, uitstellen om te decadent te kunnen zijn. Om tijd te hebben om cocktails te drinken, verslaafd te raken aan gezellige drugs. Ouderen willen dat niet. Daarom zijn ze streng. Asielprobleem? Bouw een muur zet wachttorens in en schiet iedereen maar dood. Last van asielzoekers in eigen land? Oppakken, wegsturen of anders doodschieten. Is er een verkrachter gearresteerd? De doodstraf. Heeft iemand een appeltje in de supermarkt gestolen? Ook de doodstraf!

Zo denken wij ouderen, en ik beheers me nog net.

Ik denk ook Trump en Poetin handelen zoals ze handelen door hun ouderdom. Je kunt niet zeggen dat ze niet maatschappelijk betrokken zijn. Je kunt niet zeggen dat ze geen maatregelen nemen. Ze denken zwart-wit, omdat snelheid geboden is en er anders te weinig gebeurt. Dan wordt men maar weer decadent. Verder vermoed ik dat Poetin en Trump enigszins aan het dementeren zijn. “Nooit iemand van een ziekte beschuldigen als je het niet zeker weet,’’ zei mijn vader. Maar wie boven de zestig is, heeft een geest als een bos waar steeds meer wegwijzers zijn omgevallen. Invasieve gedachten willen de boel overnemen en vernietigen alles wat ze tegenkomen.

Ach ja, het is zondag. De zon schijnt. Dus de gordijnen gaan dicht.

Ik ga wat lezen en pianospelen.¹

XXX

Vandaag weer een Reve-lied. Heb ik al verteld dat ik ben in te huren om over Reve te vertellen? En dan zing ik af en toe een geestelijk lied.

Reve op zondag. Zo hoort het.

Tot zover

1. Er is niemand die dit even kon nakijken, dus het zal wel stikken van de fouten in verband met macula. U kunt het beste gewoon over de fouten heenlezen.

1.