Het lot is één worp

Brief wegens keuzestress

M.J.

Weet jij nog hoe dat boek heette? Het ging over een man die zijn leven liet bepalen door een dobbelsteen. Als hij voor een kruispunt in zijn leven stond, gooide hij The Dice (maar zo heette het boek meen ik niet) en was het even, dan ging hij (bij wijze van spreken) naar links, en was het oneven werd het rechts. Zoiets.

Ik heb dat boek nooit gelezen, want dit uitgangspunt maakte me nerveus. Het was destijds (jaren 70?) bijzonder populair, maar ik snapte nooit waarom. Johan was een vriend van mij en raakte er niet over uitgepraat. En wat werd J. na jaren? Onderwijzer. En hij is dat veertig jaar lang gebleven. Volgens mij had hij een klootzakje als dobbelsteen.

“Heb je wel eens werkelijk je lot laten bepalen door een dobbelsteen, J?’’

Ja, dat had hij. Namelijk: zou hij naar de dansschool gaan met Tineke of met Loes? Hij gooide. Het werd Loes.

“Je hebt minstens twee keer gegooid tot het lot had bepaald dat je met Loes ging afdansen want die was tien keer mooier dan Tineke?’’

Dat vond hij flauw. De dobbelsteen had hem meteen verteld dat hij met Loes kon verkeren. Hij had alleen een tweede keer gegooid om te bevestigen dat de dobbelsteen het juiste besluit had genomen.

Bevestigen…Tja.

Het juiste besluit…Tja tja…tja. (‘Tja, wat zullen we eten? Tja, wie kan dat weten? Wie is de man die mij dat zeggen kan? De groenteman. Tja tja tja.’ Goeie tangotekst eigenlijk.)

Waarom vertel ik je dit?

O ja, twee zaken: ik heb een dobbelsteen gevonden. (Dat vind ik altijd leuk, ik heb een kast vol op straat gevonden voorwerpen). Hij komt waarschijnlijk uit de broekzak van een kind - hij kan hem bij mij ophalen.

Maar ik sta voor dilemma’s en ik kan geen keuze maken. Een boek over mijn vaders Indië of een boek over mijn jeugd; een toneelscenario voor Theu B. of een script voor Jan B. over iets dat ik nog geheim moet houden; of oppassen op een hondje dat dan waarschijnlijk nooit meer weggaat (want ik denk dat de eigenaar binnenkort sterft) of Dinky in het asiel laten blijven…(‘Theodor - waf waf! Ik ben Dinky. Ken je me niet meer? Waf?… Waf?…’) Keuzes putten uit. Moet ik de dobbelsteen nu gebruiken of niet?

Ik vraag me vaak af waar wij onze keuzes op baseren?

Waarom vonden wij elkaar leuk? Waarom kregen we een hekel aan elkaar? Waarom vonden we elkaar daarna opnieuw leuk?Waarom was jij rechts en nu links? Waarom ik links en nu Vrij links?

Ik heb vandaag weer in Karl Marx zitten lezen, en